Argus Vision herontdekt slagvelden
De Tweede Wereldoorlog leverde al duizenden verhalen op. Toch zijn nog lang niet alle geheimen prijsgegeven. Het Amerikaanse Smithsonian Channel gaf een Brits productiehuis onlangs de opdracht om een nieuwe documentaire over deze donkere periode te vertellen. Ze wilden het verhaal van de slagvelden reconstrueren aan de hand van nieuwe technologieën. Wij zorgden voor het Belgische verhaal, en brachten de site van Sankt Vith in kaart met SLAM-gebaseerde LIDAR onder drones.
En dat zorgde zelfs voor een hoofdrol in de televisiereeks.
De Belgische Ardennen in de Tweede Wereldoorlog
Tijdens december 1944 en januari 1945 vormden de Belgische Ardennen het toneel van een strijd die indirect de Tweede Wereldoorlog zou beslechten. Adolf Hitler besefte dat er nog één kans was om het tij te doen keren: een groot offensief van de Duitse Wehrmacht aan het Westfront. Hij schakelde 250.000 manschappen en 1.000 tanks hiervoor in, maar toch wonnen de geallieerden deze Slag om de Ardennen.
De slag ging helaas gepaard met een bloedbad met tienduizenden doden en een veelvoud aan gewonden. Het is niet duidelijk wat er zich daar precies heeft afgespeeld. Zeker over het slagveld van Sankt Vith zijn er nog vele vragen.
Fotogrammetrie niet mogelijk
Vandaag weet niemand welk erfgoed uit WO II bewaard is gebleven. Daarom wou het productiehuis de belangrijkste slagvelden reconstrueren. Het Belgische Sankt Vith werd daarom ook onder de loep genomen. Zo wilde men het verloop van de strijd tijdens de Slag om de Ardennen in Sankt Vith reconstrueren.
“Meestal wordt fotogrammetrie gekozen om dergelijke sites in kaart te brengen. De sterke bebossing in Sankt Vith maakte fotogrammetrie onmogelijk. De oplossing kwam van Dr. Birger Stichelbaut van de Vakgroep Archeologie aan de UGent. Hij hielp bij het onderzoek naar dit slagveld, en stelde laserscanning voor omdat hij deze techniek al vaker met succes had gebruikt”, vertelt Jonas Van de Winkel, medezaakvoerder van Argus Vision.
Hoge resolutie nodig voor 3D-model
Aanvankelijk werkten de onderzoekers met de vrij beschikbare hoogtemodellen van de overheid. “Deze beelden zijn gemaakt met laserscanners die aan vliegtuigen worden bevestigd”, legt Dr. Birger Stichelbaut uit.
“De beelden van de laserscanners zijn bewerkt met specifieke archeologische software. Zo leveren ze heel wat interessante informatie op. Op die manier hebben we al verschillende West-Vlaamse sites uit de Eerste Wereldoorlog in kaart gebracht. Helaas is de resolutie beperkt: 1 pixel staat voor een oppervlakte van 1 m². Dit was onvoldoende om op de historische site van Sankt Vith de meest subtiele sporen aan het licht te brengen. Bovendien zorgde de sterke bebossing voor heel wat ‘ruis’ in het 3D-model. We beseften al snel dat een andere oplossing nodig was, en zo kwamen we bij Argus Vision terecht.”
SLAM-techniek helpt bij het in kaart brengen
Argus Vision specialiseert zich in beeldvorming met laserscanning op basis van SLAM-technologie, naast de combinatie van drones en fotogrammetrie. Medezaakvoerder Seppe Koop: “‘Simultaneous Localization And Mapping’ maakt komaf met de meetfout die ontstaat wanneer de positie van een klassieke, statische laserscanner tijdens het scannen wordt veranderd. De SLAM-scanner verhelpt dit probleem door de toepassing van een computeralgoritme. Dat bouwt in realtime een 3D-model op, waarin de nieuwe positie van de laserscanner continu wordt berekend.
Deze stap wordt ook wel de ‘Local SLAM’ genoemd. Aangezien met dit type laserscanning tot 300.000 punten per seconde worden opgemeten, kan ook het grondoppervlak van erg bosrijke gebieden in kaart worden gebracht. In dit geval kwam ongeveer 1/5 van de ingemeten punten overeen met punten op het grondoppervlak. Hierdoor konden we een terreinmodel maken waarbij één meetpunt correspondeert met tien vierkante centimeter. Zelfs minieme hoogteverschillen zijn duidelijk zichtbaar dankzij deze lasermeting.”
Proces onder de loep
Het terrein van ongeveer 300 x 600 meter werd met twee ‘vluchten’ van twintig minuten ingemeten. “De Local SLAM wordt na het landen nogmaals verwerkt met behulp van een pc”, vertelt Jonas Van de Winkel. “Op die manier wordt de fout gesloten die zich tussen het begin en het einde van de scan heeft opgebouwd, een stap die we de ‘Global SLAM’ noemen. Omdat deze fout groter wordt naarmate de duur van de scanning, is het aangewezen om de scanduur tot maximaal 30 minuten te beperken. Vervolgens hebben we de resulterende puntenwolk uitgezuiverd en gegeorefereerd aan de hand van het digitale hoogtemodel van Wallonië. Een laatste stap was de classificatie met een opsplitsing tussen terreinpunten en vegetatie.”
Uiterst interessant resultaat
Dr. Birger Stichelbaut was verrast met het uiteindelijke resultaat. “We verwerkten de 3D-puntenwolk van Argus Vision met onze software voor verder archeologisch onderzoek. Hierdoor kregen we een visualisatie van de lasermetingen waarin zelfs kleine hoogteverschillen van 10 à 30 cm duidelijk zichtbaar waren. Kortom: de ideale basis om het strijdperk van Sankt Vith fysiek nauwkeurig te reconstrueren. Het was vrij duidelijk waar zich de geschutsopstellingen, de schuttersputten, de kleine loopgraven en zelfs de schuilplaatsen en sommige afvalkuilen bevinden. De balans van onze eerste kennismaking met SLAM in combinatie met drones is dan ook bijzonder positief uitgevallen. Het is zonder twijfel een technologie die nieuwe perspectieven voor archeologisch onderzoek biedt.”
Honger naar meer
De troef van SLAM-technologie met drones is de snelheid van uitvoering. In een tijdspanne van enkele uren kan een hele site in kaart worden gebracht. “En dit bijzonder gedetailleerd”, legt Dr. Birger Stichelbaut uit. “Zelfs hoogteverschillen die je vanop de grond niet zou opmerken, zijn duidelijk zichtbaar. Omdat we de site vanuit vogelperspectief bekijken, kunnen we verbanden tussen de locaties leggen – ook in erg bosrijke gebieden! Dankzij Argus Vision beseffen we dat de Waalse bossen een rijke bron van informatie over de Tweede Wereldoorlog zijn. Deze terreinen liggen er immers nog bij als vroeger. Er is geen landbouw geweest en er werden geen huizen gebouwd. SLAM-gebaseerde laserscanning met drones blijkt uitermate interessant om dit historische landschap verder te onderzoeken. Dat zijn we de komende jaren ook effectief van plan!”